Με την ευκαιρία του θερινού ηλιοστασίου, ακολουθεί ένα αφιέρωμα στο Αρχέτυπο του Καρκίνου.
Για να καταλάβουμε τον Καρκίνο, πρέπει να καταλάβουμε, πρώτα απ’ όλα, το στοιχείο του νερού και τον κύκλο του. Στην Αστρολογία, υπάρχουν τρεις χρονικές ποιότητες και τέσσερα στοιχεία. Ο χρόνος διαχωρίζεται, θα λέγαμε, σε τρία ποιοτικά στάδια και ο χώρος σε τέσσερα ποιοτικά είδη. Κάθε ζώδιο ανήκει σε κάποιο στοιχείο και ταυτόχρονα ενσωματώνει μία από τις τρεις ποιότητες του χρόνου – την αρχή, τη μέση ή το τέλος.
Ο Καρκίνος είναι το αρχικό – το λεγόμενο, θεμελιώδες – υδάτινο ζώδιο. Εκεί, ξεκινά ο κύκλος του νερού. Στον Καρκίνο, πέφτουμε όλοι από τον ουρανό – από κάποιο συννεφάκι – σα σταγόνα της βροχής στη Γη και η σταγόνα συμβολίζει τη γέννηση του υδάτινου στοιχείου – την αρχή του. Ύστερα, αναβλύζουμε ίσως από κάποια πηγή και ξεκινάμε ένα ταξίδι – το ταξίδι του νερού.
Γινόμαστε ρυάκι και αργότερα ποτάμι… Στο τέλος – στους Ιχθείς – χυνόμαστε και πάλι στη θάλασσα, όπως όλα τα ποτάμια. Το νερό – η σταγόνα – οδεύει, πάντα, προς τη θάλασσα. Είναι ένα μακρύ ταξίδι και ο Καρκίνος μας μιλά, πρωτίστως, για την αρχή του, αλλά και για το τέλος του ταυτόχρονα, γιατί στον κύκλο η αρχή και το τέλος συναντιούνται.
Τι συμβολίζει όμως το υδάτινο στοιχείο και τι συμβαίνει όταν το νερό γεννιέται ή ξεκινά τον κύκλο του;
Το νερό στη γλώσσα των συμβόλων σχετίζεται επίσης με το χρόνο και αποτελεί πηγή της ζωής στη Γη. Σχετίζεται, ακόμη, στενά, με την αισθαντική και επιθυμητική μας φύση. Η ικανότητά μας να αισθανόμαστε – να βιώνουμε τα συναισθήματά μας, να συναισθανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους – απορρέει από το στοιχείο του νερού. Η αίσθηση του χρόνου, επίσης.
Όταν αντικρίζουμε μια ήσυχη λίμνη ή θάλασσα, μας μεταδίδει, αμέσως, ένα αίσθημα γαλήνης και ηρεμίας. Αντιθέτως, η θέα μιας ταραγμένης θάλασσας, μας αναστατώνει συναισθηματικά και μας προκαλεί – συνειδητά ή ασυνείδητα – κάποιου είδους ένταση. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και μέσα μας. Όταν τα εσωτερικά μας ύδατα είναι γαλήνια, αισθανόμαστε όμορφα και όταν είμαστε συναισθηματικά ταραγμένοι, ζούμε μια τρικυμία.
Το νερό έχει επίσης μνήμη! Σύμφωνα και με τις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις, όλες οι επιρροές του περιβάλλοντος εντυπώνονται στο νερό και επηρεάζουν την εσωτερική του δομή. Το νερό συγκρατεί πληροφορίες – τις καταγράφει – και τις «κωδικοποιεί», πάνω του. Οι εξωτερικές αυτές ιδιότητες του νερού αποτελούν, απλώς, μια αντιστοιχία και ένα συμβολισμό των χαρακτηριστικών του σε εσωτερικό επίπεδο. Η εσωτερική ιδιότητα του ύδατος είναι η ευαισθησία, η δεκτικότητα και η ικανότητα λήψης και αποθήκευσης συναισθηματικών πληροφοριών.
Το νερό νιώθει, αισθάνεται, συναισθάνεται και θυμάται!
Ο Καρκίνος είναι το θεμελιώδες υδάτινο ζώδιο. Στον Καρκίνο, το νερό αρχίζει τον κύκλο του – το ταξίδι του – εκεί, δηλαδή, γεννιέται. Σε όλα τα θεμελιώδη ζώδια, κάτι γεννιέται και κάτι έρχεται από τον Ουρανό προς τη Γη… Όταν το νερό ξεκινά έναν κύκλο, γεννιέται, συμβολικά, ο εαυτός μας, ως μια ξεχωριστή συναισθηματική και ψυχολογική οντότητα – ως «εγώ».
Γι’ αυτό, στην Αστρολογία, ο Καρκίνος είναι το ζώδιο της γέννησης, της μητρότητας και της οικογένειας. Το ζώδιο αυτό είναι, στην ουσία, ένα σύμβολο, όχι μόνο της εξωτερικής μας γέννησης, αλλά και της ψυχολογικής. Οι δυνάμεις του Καρκίνου φροντίζουν για τη διαμόρφωση της ταυτότητάς μας. Όλοι γεννιόμαστε σε κάποια οικογένεια, μέσω της οποίας λαμβάνουμε τη φυσική μας ύπαρξη και τα χαρακτηριστικά της σωματικής μας διάπλασης. Στη συνέχεια, λαμβάνουμε ένα όνομα, αρχίζουμε να διαμορφώνουμε την προσωπικότητά μας και μαζί μ’ αυτή, μία ψυχολογική ταυτότητα.
Το νερό – μέσω της ευαισθησίας και της μνήμης του – μας δίνει τη δυνατότητα της ταύτισης.
Η ταύτιση, ως μηχανισμός, είναι απαραίτητος σε όλους, γιατί κάνει δυνατή την ενσάρκωσή μας, τη λήψη, δηλαδή, κάποιας γήινης ταυτότητας και στη συνέχεια, τη διαμόρφωση μιας προσωπικότητας. Χωρίς το στάδιο της γέννησης του νερού – τον Καρκίνο -, η διαδικασία αυτή θα ήταν αδύνατη. Γι’ αυτό, σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς, αλλά και στην εσωτερική παράδοση της Αστρολογίας, ο Καρκίνος αναφέρεται, αινιγματικά, ως «η πύλη των θνητών» ή ως «η πύλη της γέννησης».
Ερχόμαστε, λοιπόν, σχηματικά, σαν μια σταγόνα της βροχής στον κόσμο και χρησιμοποιούμε τη δύναμη και τις ιδιότητες του νερού για να αποκτήσουμε μια ταυτότητα. Το νερό εντυπώνεται από το περιβάλλον του και λαμβάνει συναισθηματικές πληροφορίες, τις οποίες αποθηκεύει.
Ο Καρκίνος είναι το ζώδιο που συντελεί στη δημιουργία κάθε νέας ταυτότητας, αλλά και στον σχηματισμό των, κάθε είδους, επιμέρους ταυτίσεών μας. Η σταγόνα αντιλαμβάνεται ή καλύτερα, αισθάνεται, ότι είναι μια ξεχωριστή σταγόνα και αρχίζει, ταυτόχρονα, να απορροφά και να αποθηκεύει τις δονήσεις του περιβάλλοντος, στο οποίο βρίσκεται.
Ο κύκλος του νερού, φυσικά, συνεχίζεται και πρέπει, νομοτελειακά, να συνεχιστεί, αλλά ο Καρκίνος συμβολίζει, την πρώτη αυτή φάση, της γέννησης. Το νερό ακολουθεί, στη συνέχεια, τον ταχύτερο δρόμο προς τη θάλασσα και ο δρόμος αυτός – που δεν είναι ποτέ ο κοντύτερος σε απόσταση – είναι, μακροπρόθεσμα, αναπόφευκτος. Η σταγόνα γίνεται ρυάκι και αργότερα ορμητικό ποτάμι. Ψάχνει, έτσι, ενδόμυχα, τον καλύτερο ή αποτελεσματικότερο τρόπο να επιταχύνει την επιστροφή της στην αρχική δεξαμενή.
Το στάδιο του ποταμού ή του χείμαρρου αποτελεί μια φαντασιακή εικόνα για το επόμενο – σταθερό – υδάτινο ζώδιο, το Σκορπιό ή Αετό. Στο Σκορπιό, η πορεία προς τη θάλασσα έχει, πλέον, σταθεροποιηθεί. Παραδόξως, η σταθερότητα του Σκορπιού έγκειται, ακριβώς, στην ορμητικότητα και στη συνέχεια της κίνησης του νερού προς τον τελικό σκοπό: προς το «τέλος» των Ιχθύων.
Αν καταλάβουμε, καλύτερα, τον κύκλο του νερού και το ρόλο του Καρκίνου σε αυτόν, τότε μπορούμε να επεκτείνουμε, αληθινά, την κατανόησή μας για το παρεξηγημένο αυτό ζώδιο. Όλοι χρειαζόμαστε μια ταυτότητα και χάρη στον Καρκίνο, μπορούμε να τη διαμορφώνουμε. Η αρχετυπική διαδικασία που περιγράφεται μέσω του υδάτινου κύκλου δεν αντιστοιχεί μόνο σε έναν ανθρώπινο βιόκυκλο – σε μία ανθρώπινη ζωή.
Οι κύκλοι αυτοί, όπως και όλοι οι υπόλοιποι αρχετυπικοί κύκλοι, εκτυλίσσονται διαρκώς, μέσα μας, επαναλαμβάνονται και αλληλοκαλύπτονται, ξανά και ξανά, κατά τη διάρκεια της ζωής μας.
Η ποιότητα του Καρκίνου μας βοηθά να ανανεώνουμε διαρκώς την ταυτότητά μας κατά τη διάρκεια της ζωής, εμπλουτίζοντας και διευρύνοντάς την.
Μας είναι, τέλος, απαραίτητη για να ενθυμούμαστε την αφετηρία – τη θάλασσα – και να ταυτιζόμαστε κάποτε και με αυτή.
Καλό καλοκαίρι και καλό θερινό λιοστάσι σε όλους!
Ανδρέας Παλαιολόγος
Εγχείρημα Χείρωνας, στήλη «Χείρωνας σε Δράση» – πρώτη δημοσίευση στην Εναλλακτική Δράση